حسام همیشه به دنیای کارآفرینی علاقه داشت. او ایده راه‌اندازی یک فروشگاه آنلاین برای صنایع‌دستی محلی به ذهنش رسید. بنابراین پس‌اندازش را جمع کرد، یک سایت ساده طراحی کرد و فروشگاه آنلاینش را افتتاح کرد. اما چیزی که انتظار داشت اتفاق نیفتاد.
ماه‌ها گذشت و او دید که هیچ فروشی ندارد. سایتش به سختی دیده می‌شد و سفارش‌ها صفر بود. حسام که در ابتدا امیدوار بود، حالا به این نتیجه رسیده بود که شاید اشتباه کرده است و باید همانند دیگران دنبال شغلی مطمئن و ثابت می‌رفت. احساس سردرگمی و ناامیدی بر او حاکم شده بود.
یک روز که حسام از همه‌چیز ناامید شده بود و احساس می‌کرد باید راهی متفاوت پیدا کند، تصمیم گرفت به بازار صنایع‌دستی شهر برود. شاید دیدن یک فضای واقعی می‌توانست ذهنش را باز کند.
در بازار، به طور اتفاقی با عمو رحمان آشنا شد؛ پیرمردی که سال‌ها در این حوزه کار کرده بود و کارگاه کوچکی برای بافت قالیچه‌های دست‌بافت داشت. وقتی حسام مشکلاتش را با او در میان گذاشت، عمو رحمان لبخندی زد و گفت:
«پسرجان، وقتی من شروع کردم، چند ماهی هیچ‌کس از قالیچه‌های من نخرید. اما در نهایت یاد گرفتم که فقط نشستن و انتظار کشیدن کافی نیست. باید خودم می‌رفتم، مشتری‌ها را پیدا می‌کردم و نشان می‌دادم که محصولاتم چقدر ارزشمندند. از روزی که شروع به معرفی خودم به مردم کردم، تغییرات شروع شد.»
این حرف عمو رحمان، درست همان چیزی بود که حسام به آن نیاز داشت. او متوجه شد که تنها بازاریابی دیجیتال کافی نیست و باید مستقیماً با مردم ارتباط برقرار کند و ارزش کار خود را به آنها نشان دهد.
او به جای اینکه فقط به سایتش تکیه کند، تصمیم گرفت در نمایشگاه‌های محلی شرکت کند، با مردم صحبت کند و صنایع‌دستی را معرفی کند. کم‌کم، تلاش‌هایش جواب داد. یک تاجر از تهران به غرفه‌اش آمد و از او خواست که محصولاتش را برای فروشگاه‌های بزرگ‌تر ارسال کند.
امروز، پنج سال از آن روزها می‌گذرد و فروشگاه آنلاین حسام یکی از بزرگ‌ترین پلتفرم‌های صنایع‌دستی در ایران شده است. او همیشه می‌گوید:
«اگر شکست اولم نبود، هیچ‌وقت نمی‌فهمیدم که چطور از آن عبور کنم. شکست‌ها پایان راه نیستند، بلکه اولین گام‌ها برای کشف توانمندی‌های واقعی‌مان هستند. تنها وقتی از آنها عبور کنیم، قادر خواهیم بود موفقیت‌های بزرگ‌تر را لمس کنیم.»
بحث درباره موضوع داستان: پشتکار در کارآفرینی
پشتکار در کارآفرینی یکی از عوامل حیاتی در موفقیت در این حوزه است. از دیدگاه روانشناسی، مفهوم پشتکار به عنوان یکی از ویژگی‌های شخصیتی، در بسیاری از تحقیقات علمی به‌طور مستقیم با موفقیت در کارآفرینی ارتباط دارد.
طبق نظریه‌ی گراور و کریستنسن (۲۰۰۵)، افرادی که دارای ویژگی پشتکار هستند، نه تنها در مواجهه با شکست‌ها مقاوم‌ترند، بلکه قادرند از آنها درس گرفته و مسیر خود را بازسازی کنند. این ویژگی در کارآفرینان می‌تواند آنها را از بحران‌ها عبور دهد و به دنبال فرصت‌های جدید بگردند.
در این داستان، حسام در ابتدا با شکست مواجه می‌شود، اما به تدریج با توسعه‌ی پشتکار خود، قادر به مواجهه با چالش‌ها و تبدیل آنها به فرصت‌هایی برای رشد و پیشرفت می‌شود. این نکته نیز با تحقیقاتی که بر روی توانایی افراد در تطبیق و بازیابی پس از شکست انجام شده، همخوانی دارد. توانایی «بازسازی» یا «resilience» یکی از ویژگی‌هایی است که کارآفرینان موفق در مواجهه با مشکلات از خود نشان می‌دهند و این همان چیزی است که حسام با آن روبه‌رو می‌شود.
پشتکار در کارآفرینی چیزی فراتر از اراده است؛ این یک استراتژی برای پیگیری هدف‌ها به رغم موانع و مشکلات است. از نگاه روانشناسی، این ویژگی در افراد باعث می‌شود تا از شکست‌های اولیه به عنوان معلمی برای رسیدن به موفقیت‌های آینده استفاده کنند.
نتیجه‌گیری اخلاقی
در تئوری‌های روانشناسی موفقیت، پشتکار نه تنها به عنوان یک ویژگی شخصیتی، بلکه به عنوان یک مهارت قابل پرورش در نظر گرفته می‌شود. طبق نظریه‌ی انگیزش خودمختار (Self-determination theory) که توسط دسی و ریچی (1985) مطرح شد، انسان‌ها زمانی می‌توانند از تمام ظرفیت‌های خود استفاده کنند که در جهت اهداف خود احساس خودمختاری، شایستگی و ارتباط برقرار کنند.
این به این معناست که افراد در تلاش برای رسیدن به اهدافشان، باید قادر به کنترل فرآیند باشند، از تلاش خود احساس رضایت کنند و در این مسیر ارتباط مثبت با دیگران برقرار نمایند. در واقع، این سه عامل باعث تقویت پشتکار در کارآفرینی و پیگیری اهداف حتی در شرایط دشوار می‌شود.
پشتکار در کارآفرینی به معنای تلاش بی‌پایان در مسیر اهداف، بدون نگاه به چالش‌ها و شکست‌های آنی است. در این راستا، وقتی که از دیدگاه فلسفی به این موضوع نگاه می‌کنیم، می‌توانیم به‌طور مستقیم به آموزه‌های فلسفه‌ی اگزیستانسیالیسم اشاره کنیم.
طبق نظر ژان پل سارتر، انسان‌ها مسئول انتخاب‌های خود هستند و حتی در مواجهه با بحران‌ها و شکست‌ها، می‌توانند مسیری جدید بسازند. این معنا در داستان حسام به وضوح دیده می‌شود؛ او نه تنها به شکست‌های خود نگاه نمی‌کند، بلکه از آنها برای ساخت آینده‌ای بهتر و رسیدن به اهدافش استفاده می‌کند.
در پایان، پشتکار در کارآفرینی تنها یک ویژگی یا استراتژی نیست، بلکه فلسفه‌ای است که فرد را به سوی تحقق هدف‌های بزرگ‌تری هدایت می‌کند. وقتی که به شکلی علمی و فلسفی به شکست نگاه کنیم، درمی‌یابیم که شکست‌ها، پل‌هایی هستند که به سمت موفقیت‌های بزرگ‌تر هدایت می‌کنند و تنها کسانی که قادر به عبور از این پل‌ها هستند، می‌توانند به موفقیت دست یابند.