در یک شب سرد زمستانی، یک ثروتمند که به خانه‌اش بازمی‌گشت، مردی فقیر و سالخورده را دید که در هوای سرد بیرون نشسته بود. او با تعجب از مرد پرسید: «آیا در این سرمای شدید و بدون پالتو، احساس سرما نمی‌کنی؟»
مرد فقیر با لبخندی تلخ جواب داد: «من پالتو ندارم، اما به این سرما عادت کرده‌ام. هر روز با این احساس زندگی کرده‌ام، بنابراین دیگر برایم چیز جدیدی نیست.»
مرد ثروتمند با دل‌رحمی گفت: «لحظه‌ای صبر کن، من به خانه‌ام می‌روم و یک پالتو برایت می‌آورم تا کمی راحت‌تر باشی.»
مرد فقیر از ته دل خوشحال شد و گفت: «بله، من منتظر می‌مانم.»
مرد ثروتمند وارد خانه شد و مشغول کارهای روزمره‌اش شد. ساعت‌ها گذشت و او فراموش کرد که به وعده‌اش عمل کند. صبح روز بعد، به یاد مرد فقیر افتاد و با عجله از خانه خارج شد تا او را پیدا کند. وقتی بیرون آمد، متوجه شد که مرد فقیر هنوز همان‌جا نشسته است، اما دیگر هیچ حرکتی نمی‌کرد.
با نگرانی به سمت او دوید و در حالی که نفسش را به سختی حبس کرده بود، او را تکان داد. مرد فقیر با چشمانی نیمه‌باز و صدای ضعیفی گفت: «من در این سرما زندگی کرده‌ام و به آن عادت کرده بودم. اما وقتی تو قول دادی که پالتو خواهی آورد، ناگهان به وعده‌ات وابسته شدم. همین وابستگی، همین امید در دل من بود که مرا ضعیف کرد. می‌فهمم که در دنیای پر از وعده‌ها، تنها چیزی که می‌ماند، وفای به قول‌هاست.»
مرد ثروتمند با شرم و اندوهی که در دلش احساس می‌کرد، مرد را در آغوش کشید. او گفت: «تو درست می‌گویی. وعده‌های من می‌توانند دنیا را تغییر دهند، اما اگر نتوانم به آن‌ها عمل کنم، هیچ ارزشی ندارند.»
صحبت درباره موضوع داستان با رویکرد روانشناختی
موضوع داستان: وفای به وعده | درس‌های مسئولیت‌پذیری و عواقب آن
وفای به وعده یکی از اصول اساسی روانشناسی اجتماعی است که می‌تواند تأثیرات عمیقی بر روابط میان افراد، تیم‌ها و سازمان‌ها داشته باشد. تحقیقات روانشناختی نشان می‌دهند که افراد به‌طور طبیعی به کسانی که به وعده‌های خود عمل می‌کنند، اعتماد بیشتری دارند.
نقض وعده‌ها نه‌تنها به کاهش اعتماد منجر می‌شود، بلکه بر سلامت روانی فرد هم اثرات منفی می‌گذارد. برای مثال، در یک مطالعه منتشر شده در Journal of Social and Personal Relationships، مشخص شد که ناتوانی در حفظ وعده‌ها می‌تواند احساس گناه، اضطراب و افسردگی ایجاد کند. این احساسات منفی در بلندمدت می‌تواند به کاهش انگیزه و کاهش کیفیت روابط اجتماعی منجر شود.
در داستان مرد ثروتمند و فقیر، وقتی وعده‌ای داده می‌شود و عمل به آن فراموش می‌شود، نه تنها به شخص دیگری آسیب می‌زند، بلکه خود فرد نیز با احساس شرمندگی و بی‌ارزشی مواجه می‌شود. در نتیجه، وفای به وعده یک ابزار کلیدی برای حفظ سلامت روانی و ایجاد اعتماد در روابط اجتماعی است.
صحبت درباره نتیجه‌گیری اخلاقی داستان به صورت روانشناختی
نتیجه‌گیری اخلاقی: اگر نمی‌توانیم وعده‌ای را حفظ کنیم، بهتر است از ابتدا وعده‌ای ندهیم.
از منظر فلسفی، وفای به وعده یک فضیلت اخلاقی است که در بسیاری از نظریات اخلاقی برجسته شده است. در فلسفه کنتیک، وعده‌ها و تعهدات به‌عنوان معیاری برای سنجش صداقت و مسئولیت‌پذیری انسان‌ها در نظر گرفته می‌شوند. اما از نظر روانشناسی، نقض وعده‌ها به‌طور مستقیم بر سلامت روانی فرد تاثیر می‌گذارد. مطالعات نشان داده‌اند که افراد پس از نقض وعده‌های خود، احساس اضطراب، گناه و حتی افسردگی می‌کنند، زیرا این نقض وعده‌ها، نه‌تنها روابط اجتماعی آن‌ها را به خطر می‌اندازد بلکه باعث می‌شود که خود را فاقد قابلیت و اعتماد به نفس ببینند.
در این داستان، زمانی که فرد وعده‌ای به کارگر می‌دهد و به آن عمل نمی‌کند، نه‌تنها به کارگر آسیب می‌زند بلکه خود نیز با احساس بی‌ارزشی روبرو می‌شود. به این ترتیب، از منظر فلسفی و روانشناختی می‌توان نتیجه گرفت که شاید بهترین گزینه این باشد که اگر نمی‌توانیم وعده‌ای را حفظ کنیم، بهتر است از ابتدا آن را ندهیم. این رویکرد باعث می‌شود که فرد به جای ایجاد توقعات غیرواقعی، به تصمیمات خود دقت بیشتری داشته باشد و از مشکلات بعدی جلوگیری کند.